Achter de schermen bij De Leeuw Producties: Een veilige en onbegrensde speeltuin voor jonge theatermakers
De Leeuw Producties is inmiddels al jaren aan de weg aan het timmeren als producent, maar wil bovendien jonge theatermakers aantrekken om hun theaterspeeltuin uit te proberen. De mogelijkheden zijn grenzeloos, maar het is de sfeer die mensen al jaren verbindt aan dit kleinschalige theater in Arnhem.
Onze recensent Pierre Simon Thomas ging in gesprek met Frits Tutuarima, de oprichter van De Leeuw Producties, regisseuse Marleen van der Loo en acteur Joost Huijs over wat De Leeuw zó bijzonder maakt. Lees hieronder waarom Theater de Leeuw dé plek is voor jonge makers om zichzelf te ontwikkelen.
Klein maar fijn
Op het Leeuwensteinplein in Arnhem zit al jaren een klein vlakkevloertheater verstopt met plek voor 112 man. Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat hier een plek huist waar makers en creatievelingen een tweede thuis worden geboden. Buiten dat is Theater de Leeuw inmiddels zelf nu al bijna 7 jaar ook producent van (amateur)musicals en toneelstukken.
Frits, wat komt er allemaal kijken bij een stuk uitvoerend produceren?
Frits: “Het is mijn taak om de mensen op de juiste plek te krijgen. Ik heb bijvoorbeeld een regisseur nodig, een muzikaal leider en een nieuwe titel. Ik brainstorm dan met een groep mensen mijn collega’s, met wie ik samen bepaal wat goed kan zijn voor De Leeuw, maar ook welke boodschap belangrijk is. Raakt het een maatschappelijk thema? Kan je hier iets mee? Kan je mensen aanspreken? De tweede stap is de casting en het repetitieproces. Terwijl het artistiek team het product afmaakt, zorg ik dat alle randzaken zoals decor, licht, geluid etc geregeld wordt. Uiteindelijk ben ik eindverantwoordelijk voor wat er op het podium gebeurt en het product wat er komt te staan.”
Met Company hebben jullie 450 kaarten in 55 dagen verkocht. Menig (amateur)musicalproducent zou daar natuurlijk een moord voor doen. Wat is jullie geheim?
Frits: “Ik weet niet of er een geheim is. Ik denk zolang je hart hebt voor wat je doet, dat je die waardering ook terugkrijgt. Binnen de cast, maar ook buiten de cast om. Natuurlijk heb je hier een mengelmoes van allemaal mensen, die in het verleden wel bij andere verenigingen hebben gezeten, dus die achterban heb je.”
“We zijn eigenlijk al zes jaar bezig met onze eigen producties, waarvan de kwaliteit en het niveau best hoog ligt. Het is en blijft amateurkunst. Maar we proberen wél het hoogste niveau eruit te halen en dat krijg je voor elkaar met een goed artistiek team, maar ook door een veilige omgeving te creëren. Mensen voelen zich prettig hier bij De Leeuw waardoor ze ook meer zichzelf durven te zijn. Daarom kijk ik met een schuin oog ook mee bij de audities: wat valt er nog bij je uit te halen? En kan het artistiek team daar iets mee? Dus ik denk dat die volle zalen te danken zijn aan onze achterban, wat we de afgelopen jaren hebben opgebouwd en de kwaliteit van de voorstellingen en onze PR.”
Wat is de visie van De Leeuw Producties?
Frits: “We zijn begonnen met De Leeuw in de eerste drie jaar als leuke speeltuin. – We hebben nu een theater, we willen dingen maken en we kunnen doen wat we willen… – Weet je, ik was 23 toen ik begon… Ik ben nu 30. Je wordt volwassener, samen met je bedrijf en team. De visie van De Leeuw blijft een bruisend theater zijn voor creatievelingen die welkom zijn om te experimenteren en dingen te maken. Dat lukt ons aardig, hetzelfde geldt eigenlijk ook voor onze producties. Zowel voor het artistiek team als voor de spelers, willen we onszelf blijven ontwikkelen. Je mag hier ontzettend veel, in overleg met ons natuurlijk, maar het is nooit gelijk nee. We kijken gewoon: wat kunnen we, wat willen we ermee en is het haalbaar?”
En wie zijn de jonge makers die jullie zouden willen bereiken?
Frits: “We hebben het wel de hele tijd over jonge makers, maar we hebben hier natuurlijk ook gewoon regisseurs rondlopen die al jaren in het vak zitten. Ook die hebben soms gewoon een kans nodig om hun skills te kunnen ontwikkelen, of juist te experimenteren met iets wat ze al langer hebben willen maken. Wat we ook merken is dat vooral makers, studenten, net afgestudeerden vaak geen plek hebben. Ze willen iets maken, iets uitproberen of iets opstarten. Komen ze van het MBO af, dan moeten ze (bijna) gelijk naar het HBO toe, maar soms ben je daar nog niet klaar voor. Het alternatief? ZZP’er worden, maar ook dat is misschien nog een brug te ver. Wij willen die brug zijn. Onze doelgroep is daarmee vooral gericht op MBO’ers die hun theater-, musical-, dans- of andere podiumkunstopleiding hebben afgerond. Ze zijn hier welkom om vlieguren te maken. Als er iemand komt met een idee staan we er altijd voor open, mits er ruimte voor beschikbaar is.”
Jonge makers
Zoals Frits benoemt, biedt De Leeuw niet alleen de nieuwe generatie theatermakers een plek om te ontwikkelen, maar zijn makers met jarenlange ervaring meer dan welkom. Zo is bijvoorbeeld Marleen van der Loo de kans aangeboden om haar vaardigheden als regisseuse verder te ontwikkelen. Dat heeft ze nu voor de derde keer gedaan bij De Leeuw Producties met de musical Company van Stephen Sondheim.
We spraken Marleen, maar óók met acteur Joost Huijs. Hij heeft bij De Leeuw Producties de rollen van Sweeney Todd in de gelijknamige musical en Robert in Company mogen vertolken. Wat trekt ze aan in De Leeuw en hoe is Marleens visie volgens hen verwerkt in hun versie van Company?
Marleen, jij hebt Company geregisseerd voor De Leeuw. Wat vind jij fijn aan De Leeuw? En hoe was het voor jou om Company te tackelen?
Marleen: “Voor mij is dit soort van mijn regiespeeltuin, ik ben hier echt op mijn plek. En betreft Company, Frits kwam ermee en ik zei meteen ja! Voor mij zijn die stukken van Sondheim een beetje wat Shakespeare is voor de toneelwereld. Ik vind dat dat repertoire iets is dat we moeten koesteren. Bovendien had ik nog nooit m’n tanden gezet in een Sondheim stuk. Als regisseuse vind ik het heel leuk om enorm te graven in een stuk en bij Company ging het om allemaal echte mensen. Ik wilde dat het publiek in alle “absurde” karakters wel iemand zou herkennen, echte mensen dus en dat vond ik een hele leuke zoektocht met de cast. Het feit dat dat gelukt is en dat zij bereid zijn geweest om daarin (tot alle absurditeit van het stuk) mee te gaan. Dat vooral is iets wat ik altijd zal koesteren, dat maakte dit een hele fijne ervaring.”
Joost, je hebt Sweeney Todd gespeeld bij De Leeuw en nu Robert in Company. Wat trekt je aan De Leeuw aan?
Joost: “Sweeney Todd en Company zijn beide Sondheim, dus dat speelt zeker mee. Maar ik was heel enthousiast, omdat ik wist dat Richard FitzHugh het muzikaal zou gaan leiden. Bovendien wilde ik ook heel graag een keer met Marleen werken, daar was ik heel nieuwsgierig naar. Ik kende haar natuurlijk van vroeger, van de shows waar ik kaartjes voor kocht. Over het algemeen heb ik veel met vaste mensen gewerkt, dus dit was echt nieuw. Ik vond het een hele interessante ervaring om dat te kunnen en mogen doen.”
Wat zou je als acteur echt nog willen doen?
Joost: “Ik zou het een uitdaging vinden om echt gewoon menselijke types, naturelle figuren neer te zetten. Kijk, al dat hele grote en karikaturale (wat er bijvoorbeeld in Company zit) is fijn om te doen. En hoewel dat ook niet eenvoudig is, zit daar voor mij niet echt de uitdaging in, denk ik. Ik zou het echt heel mooi vinden als je gewoon een mens neer kan zetten, zoals jij en ik. Van vlees en bloed, ook omdat je je dan niet kunt verschuilen achter een typetje. Als je al dat extra’s niet hebt, dan moet je echt een mens neerzetten.”
Hoe zouden jullie Company à la De Leeuw omschrijven?
Marleen: “Er gebeurt niks in Company, het speelt zich allemaal af in Roberts hoofd. Op het einde, dat Roberts vrienden daadwerkelijk in zijn appartement staan en de voicemails op het begin, dat is het enige wat écht is. Hij is jarig, krijgt voicemails; waarin Amy, een goede vriendin van hem, verraadt dat er een surpriseparty wordt gepland. Vervolgens denkt die 3,5 uur na over alles: terug aan de situaties en herinneringen met zijn vrienden. Om uiteindelijk ervoor te zorgen dat hij niet aanwezig is bij zijn eigen feestje, want hij heeft er geen zin in.”
“Aan de andere kant gaat Company over de hokjesgeest die de wereld heeft en die Robert denkt dat de wereld heeft. Iedereen die roept ga trouwen, terwijl hij vindt dat hij zó goed bezig is, omdat hij tenminste aan het daten is. Alleen zelf durft hij niet toe te geven dat hij best eenzaam is. Hij heeft het gevoel dat hij aan de zijlijn staat in zijn eigen leven. Hij wil best alle dingen die bij een relatie horen ervaren, maar wel op zijn eigen tempo.”
“Ik had hem net zo goed de hele voorstelling in die stoel kunnen laten zitten, om hem heen alles laten gebeuren en hem aan het einde laten opstaan en wegwandelen. Het had gekund bij wijze van spreken. Ik vind het alleen zó leuk om choreografieën te maken”, lacht Marleen.
“In het stuk heb ik een moderne dans toegevoegd en dat is niet mijn idee, het is namelijk al een keer eerder gedaan. Ik wist dat de muziek ervoor bestond. In onze versie is Cathy eigenlijk de grote liefde van Robert. Dat is de degene die potentieel echt kans had kunnen maken, maar hij durfde het niet aan. Dus probeert hij maar zijn ideale vrouw te visualiseren: ik wil dat stukje karakter van Sara en dan dat stukje van Jenny. Want hij houdt namelijk heel veel van zijn vrouwelijke vrienden. Dus hij begint stukjes te verzamelen en dan daarmee de ideale vrouw te kweken terwijl die er al is. Dat is Cathy. Dat is puur mijn mening dat dat zo is, maar dat wilde ik laten zien.”
Benieuwd naar wat wij van Company vonden? Lees dan onze recensie!
Eigen visie
Als ik Marleen zo hoor praten over haar visie, bevestigt dat mijn bevindingen. Wat de producties van De Leeuw zó kwalitatief sterk maken en onderscheiden, is een eigen visie. Company is namelijk niet de enige show die ik heb gezien bij De Leeuw. Ook Sweeney Todd, waar Joost in speelde, én Rent, die Marleen destijds ook heeft geregisseerd, heb ik mogen aanschouwen in Theater De Leeuw. Het maakt eigenlijk niet uit welk stuk De Leeuw tackelt, want wat mij elke keer opnieuw raakt als theaterliefhebber, is dat ze altijd hun eigen visie over weten te brengen. Dat terwijl de stukken die ze doen soms al jaren oud zijn én al heel vaak zijn gespeeld door andere (amateur)musicalproducenten. Ze weten het fris en vernieuwend te houden, wat een behoorlijke opgave is voor een producent, maar ze weten het wél te bereiken. Nu weet ik dat Frits zelf jarenlange spelervaring heeft en inmiddels ook al jaren uitvoerend producent is. Daarom vroeg ik hem…
Frits, denk je dat het is weggelegd voor iedereen om uitvoerend producent te zijn?
Frits: “Niet iedereen heeft per se de mogelijkheid of interesse om uitvoerend producent te worden. Het vereist vaak een combinatie van specifieke vaardigheden, ervaring, netwerken en financiële middelen. Sommige mensen hebben van nature leiderschapskwaliteiten, zakelijk inzicht en een passie voor de entertainmentindustrie, waardoor ze geschikt zijn voor de rol van uitvoerend producent. Anderen kunnen deze vaardigheden ontwikkelen door middel van ervaring, opleiding en het opbouwen van een netwerk in de industrie. Kortom, hoewel het voor sommige mensen toegankelijk is, is het weggelegd zijn voor iedereen om uitvoerend producent te worden afhankelijk van individuele capaciteiten, interesses en omstandigheden”
Je bent producent, ooit overwogen om de regiestoel in te stappen?
Frits: “Nee. Nee nee nee, totaal niet. Nee, nee, dat laat ik aan de professionals over”, lacht Frits. “Ik bedoel, ik denk heus wel dat ik een goede regie assistent zou kunnen zijn, vooral om te ondersteunen. Maar echt, die eindverantwoordelijkheid, ik weet heel goed van mezelf dat ik dat niet moet doen.”
Wat vind je het meest inspirerend aan zo’n repetitieproces?
Frits: “Ik ben zo’n uitvoerend producent die elke repetitie aanwezig is, omdat ik het leuk vind om erbij te zijn. Ik vind het ook belangrijk om te peilen hoe mensen het hier vinden. Voor mij is één van de meest magische momenten wél de sitzprobe: dat betekent dat de band en/of orkest voor het eerst samenkomen met de cast om het stuk samen door te zingen. En de andere momenten zijn de première en de laatste voorstelling. Je merkt hoe de groep naar elkaar is toegegroeid. Hoe De Leeuw een soort tweede thuis voor deze mensen is geworden. Dat zijn voor mij échte kippenvelmomenten, maar ook bij een after-party. Klinkt heel stom, maar met al die volwassenen aan een patat-tafel zitten. Wie verzint dat? Dat kan en mag gewoon hier. Dat zijn voor mij de meest inspirerende momenten, en vind ik het belangrijkste dat mensen zich hier thuis voelen, veilig voelen, iets leren en zichzelf kunnen ontwikkelen.”
Terug naar De Leeuw, jullie zijn een vrij kleinschalig theater met 112 stoelen. In hoeverre denk je dat de schaal bijdraagt of een rol speelt, in vergelijking met andere theaters?
Frits: “Uhm, goede vraag. Ik denk niet dat het per se heel erg uitmaakt, los van of het nou een productie is waar je graag voorkomt, of de maker. Het hoeft natuurlijk ook niet om die stoelen te gaan, het gaat er meer om dat je weet dat je welkom bent om te experimenteren. ‘Maar’ 112 stoelen kan een intieme ervaring bieden. Het publiek zit dichterbij het podium, wat kan bijdragen aan een meer directe betrokkenheid bij de voorstelling. Acteurs kunnen ook gemakkelijker contact maken met het publiek, wat een meer persoonlijke ervaring creëert.”
Hoe beslissen jullie wat een goed stuk kan zijn en is er één titel die nog op jullie bucketlist staat?
Frits: “We proberen altijd een titel te vinden die sowieso ook iets kan betekenen voor de maatschappij, waardoor we weer andere dingen kunnen organiseren buiten het stuk om. We doen dat met de mensen op kantoor, plus de regisseur die ik voor dat jaar vraag. In Gelderland zijn er veel verenigingen en omdat zij 30/40 man aan leden hebben, zijn ze bijna verplicht om grote titels te doen. Dan moet je denken aan een Shrek of Fiddler on the Roof, omdat daar heel veel rollen in te verdelen zijn. Hier in De Leeuw is het anders. We kunnen kleinere musicals doen die eigenlijk met zo’n grote vereniging nooit zo makkelijk gaan.”
“En dat is altijd wel mijn droom en de insteek geweest. Kleinere titels, kleinere casts. We gaan om tafel met het artistiek team, de mensen op kantoor en maken een lijstje met wensen en kijken wat er mogelijk is. Dat hangt natuurlijk ook van de rechten af, maar zo komen er dan titels uit en dan ben ik degene die zegt: oké, we gaan deze doen. Zo hebben we Cabaret ook gekozen.”
Ja, want Cabaret is de nieuwe productie die jullie gaan opvoeren. Dat is weer een andere tak van sport dan Sondheim musicals of Macbeth die in 2024 wordt opgevoerd door jullie.
Frits: “Ja, absoluut. Het komt ook voor, dat je de rechten niet krijgt. Dus dan ga je gewoon kijken, wat zit er nog meer in dat straatje? Zo kwam ik bij Cabaret uit en het hele team werd daar enthousiast van. Ik heb hem in Londen gezien en hij was ook echt amazing. Als je zoiets hier in De Leeuw kan neerzetten, dat zou echt te gek zijn en dat gaan we nu ook doen. Daar gaan we voor!”
Waar hopen jullie met De Leeuw over vijf jaar te staan?
Frits: “Bij Theater de Leeuw? Structureel begeleiden van jong talent, waarbij samenwerking plaatsvindt met partners, waarmee we nu in gesprek zijn. Ik hoop alles over vijf jaar gestructureerd te hebben en qua De Leeuw Producties: gewoon blijven ontwikkelen met kick-ass stukken en misschien vaker dan maar één week kunnen spelen. Dat is helaas ook de realiteit van (amateur)musicalproducent zijn.”
En de jonge makers… Wat zou je tegen ze willen zeggen, om ze te inspireren om naar De Leeuw toe te komen?
Frits: “Wat zou ik ze willen zeggen? Ja, kom, kom langs, kom de sfeer proeven. Weet dat je welkom bent. Weet dat we altijd openstaan voor ideeën. En dat ze qua faciliteiten hier ook echt dingen kunnen uitproberen. Ontdek alles wat De Leeuw te bieden heeft? Ja, kom vooral langs en wees niet bang. We staan altijd open voor nieuw talent.”
Sfeer boven alles
Dat Theater de Leeuw zich heeft weten te onderscheiden van kleinschalig en verstopt theater in de Arnhemse straten tot heuse (amateur)musicalproducent is een gegeven. Ze maken nu al jaren kwalitatief sterke theaterstukken die niet alleen gelimiteerd zijn tot musicals. En wat hun geheim is? De sfeer!
Ze hebben een veilige, vrije, creatieve omgeving voor jonge en oude theatermakers weten te creëren, waarin er ruimte is om te kunnen experimenteren met theater van alle soorten of vormen. Jonge makers hoeven niet bang te zijn dat de deur voor hun neus wordt dichtgegooid. De deuren van Theater de Leeuw staan wagenwijd voor ze open om ze te verwelkomen!
Meer weten over De Leeuw Producties en hun stukken? Lees dan hier verder!
Header: ©De Leeuw Producties
Dit vind je misschien ook leuk
April Darby over het Musical Summer Concert in Den Haag
Falsettos: een mooie afwisseling tussen emotie en humor
